ویتامین b12

هر آنچه باید درباره ویتامین B12 بدانید

ویتامین B12 یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های گروه B است. این ویتامین که با نام کوبالامین هم شناخته می‌شود، برای سلامت بافت عصبی، عملکرد مغز و تولید گلبول‌های قرمز مورد نیاز است.

کمبود ویتامین ب۱۲ زمانی رخ می‌دهد که سطح آن در بدن بسیار کم شود. این امر می‌تواند منجر به بروز علائم عصبی جبران‌ناپذیری برای فرد بشود. در ایالات متحده آمریکا در حال حاضر بین ۱.۵ تا ۱۵ درصد از جمعیت‌، دچار کمبود این ویتامین هستند.

ما در این مقاله به بررسی عملکرد ویتامین B 12 ، نحوه آگاهی از مصرف ناکافی این ویتامین و منابع آن می‌پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

ویتامین B12 چیست؟

ویتامین ب۱۲ مانند سایر ویتامین‌های گروه B، یک ویتامین محلول در آب است‌. به این معنی که می‌تواند در آب حل شود و از طریق جریان خون حرکت کرده و به نقاط مختلف بدن برسد. بدن انسان می‌تواند این ویتامین را تا چهار سال در خود ذخیره کند‌. محلول بودن این ماده در آب باعث می‌شود بدن بتواند هرگونه مقادیر اضافی آن را از طریق ادرار دفع کند.

ویتامین B12 دارای بزرگترین و پیچیده‌ترین ساختار در بین ویتامین‌ها است. این ویتامین به طور طبیعی، در فرآورده‌های گوشتی وجود دارد. به صورت صنعتی نیز فقط از طریق سنتز تخمیری باکتریایی تولید می‌شود.

منابع ویتامین B12

ویتامین ب۱۲ به طور طبیعی در محصولات حیوانی مانند ماهی، گوشت، تخم مرغ و لبنیات وجود دارد و معمولاً در غذاهای گیاهی یافت نمی‌شود (نوعی جلبک دریایی که در آشپزی ژاپنی استفاده می‌شود، حاوی مقادیری ویتامین b12 است.) بهترین مواد غذایی حاوی ویتامین b12 شامل موارد زیر است:

برخی از انواع شیر سویا و غلات صبحانه نیز با ویتامین ب۱۲ غنی شده‌اند. پیشگیری از کمبود ویتامین‌ها آسان است: یک رژیم غذایی متعادل را دنبال کرده و به اندازه کافی مواد مغذی دریافت کنید.

خواص ویتامین B12 برای بدن

ویتامین ب۱۲ برای عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی بسیار مهم است. همچنین در تشکیل گلبول‌های قرمز نقش داشته و برای سنتز و تثبیت پایداری DNA ضروری است. متابولیسم همه سلول‌های بدن به ویتامین ب۱۲ وابسته است، زیرا این ویتامین در سنتز و ترکیب اسیدهای چرب و تولید انرژی نقش دارد‌. ویتامین ب۱۲ از طریق کمک به بدن در جذب اسید فولیک (ویتامین B9)، سبب آزاد شدن انرژی می‌شود.

بدن انسان در هر دقیقه، میلیون‌ها گلبول قرمز تولید می‌کند. این سلول‌ها بدون ویتامین B12 نمی‌توانند به درستی تکثیر شوند. اگر سطح این ویتامین در بدن بسیار کم باشد، تولید گلبول‌های قرمز کاهش یافته و منجر به کم خونی می‌شود.

ویتامین ب12 برای مصرف موضعی نیز وجود دارد. پزشکان در مواردی از این محصول برای کنترل علائم پسوریازیس و اگزما در بزرگسالان استفاده می‌کنند. این ویتامین در برخی محصولات موضعی برای درمان خشکی پوست نیز به چشم می‌خورد.

میزان روزانه ویتامین B12 مورد نیاز بدن

موسسه ملی سلامت در ایالات متحده (NIH) توصیه می‌کند که نوجوانان و بزرگسالان بالای ۱۴ سال، باید روزانه ۲.۴ میکروگرم ویتامین b12 مصرف کنند. این میزان برای خانم‌های باردار و شیرده به ترتیب ۲.۶ و ۲.۸ میکروگرم است.

به دلیل این‌که این ویتامین محلول در آب است و مقادیر مازاد آن از طریق ادرار دفع می‌شود، تاکنون گزارشی مبنی بر مسمومیت ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین B12 ارائه نشده است. با این حال، همیشه توصیه می‌شود قبل از مصرف مکمل‌ها، با پزشک مشورت کنید.

برخی داروها مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون (مثل امپرازول) و آمینوسالیسیلیک اسید که برای کنترل بیماری‌هایی مثل کرون (C oh ’s disease) و سایر بیماری‌های التهابی روده استفاده می‌شوند، ممکن است با ویتامین ب۱۲ تداخل داشته باشند و روند جذب آن را با مشکل مواجه کنند.

آنتی بیوتیک‌هایی نظیر کلرامفنیکل نیز ممکن است روند تولید گلبول‌های قرمز را در افرادی که مکمل‌های B12 مصرف می‌کنند، دچار اختلال کنند.

علائم کمبود ویتامین B 12

کمبود ویتامین ب۱۲ زمانی رخ می‌دهد که بدن به اندازه کافی آن را دریافت نکند. این امر می‌تواند سبب آسیب‌های شدید و جبران‌ناپذیر به سیستم عصبی و مغز شود. حتی اگر میزان این ویتامین کمی پایین‌تر از حد طبیعی باشد، می‌تواند موجب بروز علائمی مانند افسردگی، سردرگمی، مشکلات حافظه و خستگی شود. با این حال، این نشانه‌ها به تنهایی برای تشخیص کمبود ویتامین B12 کافی نیست.

سایر علائم کمبود ویتامین ب۱۲ شامل یبوست، از دست دادن اشتها و کاهش وزن می‌شود. با تشدید این علائم، ممکن است به اختلالات عصبی مانند بی‌حسی و گزگز دست و پا دچار شوید‌. برخی افراد نیز در حفظ تعادل بدن‌شان با مشکل مواجه می‌شوند.

نوزادانی که کمبود ویتامین ب۱۲ دارند، ممکن است حرکات غیر عادی، مانند لرزش صورت از خود نشان دهند. همچنین در صورت عدم درمان، به اختلالاتی مانند ریفلاکس معده، بیماری‌های تغذیه‌ای، حساسیت و اختلال رشد دچار شوند.

کمبود ویتامین B12 سبب آسیب دائمی به اعصاب و مغز شده و خطر ابتلا به روان‌پریشی، جنون و زوال عقل را افزایش می‌دهد. میزان ناکافی این ویتامین در بدن، سبب بروز کم‌خونی و علائمی مانند خستگی، تنگی نفس و نامنظم شدن ضربان قلب می‌شود.

در صورت ابتلا به کم‌خونی ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

کمبود ویتامین ب۱۲ همچنین باعث ابتلا به عفونت و بروز اثرات ناشی از آن می‌شود.

چه کسانی در معرض خطر کمبود ویتامین B12 قرار دارند؟

گیاهخواران با خطر کمبود ویتامین ب۱۲ مواجه هستند، زیرا در رژیم غذایی آن‌ها محصولات حیوانی وجود ندارد. گیاهخواران در دوران بارداری و شیردهی با تشدید این کمبود مواجه می‌شوند، زیرا غذاهای گیاهی فاقد کوبالامین بوده و نمی‌تواند در طولانی مدت سلامت فرد را تضمین کند.

افردا مبتلا به کم‌خونی بدخیم پرنیسیوز (ch o ic pe icious a emia) ممکن است دچار کمبود ویتامین ب۱۲ باشند. کم‌خونی بدخیم نوعی بیماری خودایمنی است که شرایط طبیعی خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در بدن بیماران مبتلا به این اختلال، فاکتور داخلی (IF) که نوعی پروتئین موجود در معده است و به بدن اجازه جذب ویتامین ب۱۲ را می‌دهد، به اندازه کافی وجود ندارد. بنابراین این افراد در استفاده از ویتامین ب12 با مشکل مواجه می‌شوند.

سایر گروه‌های در معرض خطر عبارتند از:

به افرادی که برای درمان دیابت متفورمین مصرف می‌کنند، توصیه می‌شود میزان ویتامین ب۱۲ خود را کنترل کنند، زیرا این دارو ممکن است جذب ویتامین ب۱۲ را کاهش دهد. یکی از روش‌های درمانی برای جبران کمبود ویتامین ب۱۲ در افرادی که توانایی جذب مواد مغذی ندارند، آمپول ویتامین b12 است.

مکمل‌های ویتامین B 12

بعضی افراد در جذب ویتامین ب۱۲ از طریق منابع غذایی مشکل دارند و ممکن است به مصرف مکمل نیاز پیدا کنند. از جمله می‌توان به افراد مسن، مبتلایان به کم خونی بدخیم، بیماری آکلروهیدرا و اختلالات روده اشاره کرد.

مکمل‌ها را می‌توانید به صورت خوراکی یا اسپری بینی مصرف کنید. در شرایطی که مکمل‌های خوراکی کمبود این ویتامین را جبران نکند، ممکن است به شما ویتامین ب۱۲ تزریق شود. این روش موثری برای رساندن ویتامین ب12 به بدن بدون نیاز به پروسه جذب روده‌ای است.

گیاهخواران می‌توانند برای جلوگیری از کمبود ویتامین ب۱۲، به ویژه در دوران بارداری و شیردهی مکمل مصرف کنند، زیرا رژیم غذایی آن‌ها فاقد محصولات گوشتی است و نمی‌توانند به طور طبیعی این ویتامین را جذب کنند.

عوارض جانبی ویتامین B 12

عوارض جانبی مصرف ویتامین ب۱۲ بسیار محدود است و طبق این گزارش مصرف آن حتی در مقادیر بالا (به طور مثال ۱۰۰۰ میکروگرم) برای بدن مضر نیست. تا پیش از سال ۲۰۰۱، هیچ عارضه جانبی برای مصرف ویتامین ب۱۲ ثبت نشده بود، تا اینکه فردی در آلمان گزارش کرد که در اثر مصرف مکمل B12، دچار آکنه روزاسه ( osacea) شده و بعد از آن نیز، چندین مورد ابتلا به جوش گزارش شد.

سیانوکوبالامین، نوعی مکمل تزریقی است ‌که حاوی مقدار بسیار کمی سیانید (نوعی ماده سمی) است و نگرانی‌هایی درباره اثرات احتمالی آن به وجود آمده است. با این حال، سیانید به صورت طبیعی در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد و خطر جدی برای سلامت محسوب نمی‌شود. هر چند مصرف این مکمل‌، برای افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی توصیه نمی‌شود.

تجربه شما

آیا شما تجربه‌ای از کمبود یا مصرف ویتامین B12 دارید؟ خوشحال می‌شویم تجربیات‌تان در این زمینه را با ما به اشتراک بگذارید. همچنین اگر پرسشی در مورد این ویتامین دارید، در قسمت نظرات مطرح نمایید تا پاسخگوی شما عزیزان باشیم.

h ps:www. ih.gov h ps:pubmed. cbi. lm. ih.gov15149512 h ps:ods.od. ih.govfac shee sVi ami B12-Heal hP ofessio al h ps:www.medical ews oday.coma icles219822#suppleme s h ps:www.webmd.comdie vi ami -b12-deficie cy-symp oms-causes